[Adsense-top]Het lijkt zo’n simpele vraag, wat is geld? Maar als je er wat langer over nadenkt is het eigenlijk helemaal niet zo simpel. Eigenlijk is het best raar dat je spullen van iemand kunt krijgen in ruil voor een simpel stukje papier, of nog raarder: alleen maar door wat met getalletjes te schuiven (wat je dus doet als je geld overmaakt). Dat stukje papier is op zich niets waard, je kunt er niet eens op schrijven, want het staat al vol. Eigenlijk zou je wel gek zijn als je spullen die echt iets waard zijn, zoals boodschappen, een fiets of een boek, zou ruilen tegen zo’n waardeloos papiertje! En toch doen we dat allemaal, blijkbaar heeft niemand er moeite mee. Waarom eigenlijk?

Het ontstaan van geld

Om antwoord op die vraag te kunnen geven, moeten we terug in de geschiedenis, om te kijken hoe geld ontstaan is. Als we eenmaal weten wat de oorsprong van geld is, begrijpen we misschien ook beter waarom we er waarde aan hechten en hoe stabiel die waarde eigenlijk is. Hieronder zal kort worden uitgelegd hoe de verschillende vormen van geld ontstaan zijn, wil je meer weten, kijk dan eens op Wikipedia.

Ruilen

Geld is ooit ontstaan omdat mensen behoefte hadden aan een ruilmiddel, dat ze konden gebruiken om produkten of diensten met elkaar te ruilen. Je kunt je voorstellen dat het erg lastig ruilen is, als je een koe hebt, terwijl je behoefte hebt aan brood. Allereerst moet je vaststellen hoeveel broden een koe waard is, maar daarna heb je ook nog eens het probleem dat je niet 1/100 koe kunt inruilen voor een halfje bruin. Om deze problemen te voorkomen, begonnen mensen gebruik te maken van een ruilmiddel: iets waar je je koe tegen kunt ruilen, en wat je dan later weer tegen een brood kunt omruilen.

Schelpen, stenen en goud

In eerste instantie gebruikten mensen zaken als schelpen en bijzondere stenen als ruilmiddel, omdat die niet konden bederven en ook niet eenvoudig na te maken waren. Nog weer later werden edelmetalen als goud en zilver gebruikt. Deze werden in kleine porties opgedeeld, waarop vermeld stond hoeveel het was en zo ontstonden de eerste munten. Toen mensen rijker werden, wilden ze niet meer al hun goud/geld in hun huis bewaren. Het was veiliger om je goud in bewaring te geven bij iemand die te vertrouwen was en over een stevig gebouw met goede beveiliging beschikte. Zo werden uiteindelijk de eerste banken gesticht.

Veilig op de bank

Als je je geld bij een bank gedeponeerd had, kreeg je van de bank een verklaring om hoeveel geld het ging. Na verloop van tijd bleek dat deze verklaringen zelf erg handig waren als ruilmiddel, de banken gingen ze standaardiseren en daarmee waren ook de eerste bankbiljetten een feit. Met de opkomst van computers is uiteindelijk gebleken dat je eigenlijk helemaal niets tastbaars meer nodig hebt, je kunt ook simpelweg iemand betalen door jouw saldo te laten verlagen, terwijl dat van de ander verhoogd wordt: het zogenaamde overboeken van geld.
[Adsense-center]

Wat is geld waard?

Wat in dit verhaal opvalt, is dat de waarde van geld in de loop van de tijd verschoven is van ‘echte’ waarde (goud) naar een afgesproken waarde (getallen op een briefje of in een computer). Dit laatste is natuurlijk alleen maar mogelijk als er voldoende vertrouwen is in degene met wie de afspraken gemaakt zijn (de bank). Zolang iedereen er maar van overtuigd is dat geld waarde heeft en blijft houden, is dat ook zo. In het engels noemen ze zoiets een ‘self-fullfilling prophecy’, wat zoveel betekent als een profetie die zichzelf vervult. Als je daar goed over nadenkt, is dat best een wankele basis om een heel financieel stelsel op te baseren. Wat als mensen hun geloof in de waarde van geld zouden kwijtraken?

Stabiliteit

Gelukkig hoeven we niet alleen te vertrouwen op het geloof van mensen in de waarde van geld. Hoewel geld op zichzelf geen of weinig waarde heeft (munten een beetje, bankbiljetten vrijwel niets en giraal geld is niets meer dan wat getallen in een computer), zit er wel een organisatie achter die tot op zekere hoogte de waarde van het geld garandeert. Vroeger werd die rol vervuld door individuele banken, tegenwoordig heeft elk land daarvoor zijn centrale bank, zoals DNB in Nederland, de ECB in Europa en de Federal Reserve Bank in de VS. Deze centrale banken staan garant voor de waarde van het geld dat in omloop is, ze moeten ervoor zorgen dat mensen op hun geld kunnen blijven vertrouwen. In tijden van crisis zien we de centrale banken volop in actie: ze pompen enorme hoeveelheden geld richting de banken, in een poging om bijvoorbeeld de recente de kredietcrisis te bezweren. De toekomst zal moeten uitwijzen of dit voldoende is om het vertrouwen in stand te houden…

[Adsense-bottom]

Tweet

Share on Tumblr